среда, 23 марта 2016 г.

ушем мутдымо кыдежан ойлончо нерген умылымаш. Ушем мутдымо кыдежан ойлончышто запятой ден точкан запятой.

Урокын цельже:
 ушем мутдымо кыдежан ойлончо нерген шинчымашым пуымаш.
Урокын задачыже-влак:
1.                Образовательный:  ушем мутдымо кыдежан ойлончылаште запятой ден точкан запятойым шындымашым эскераш.
2.                Шуарыме:   тўшка дене паша ыштыме да шымлыме моштымашым шуараш, пўртўсым йӧратыме кумылым келгемдаш.
3.                Вия‰дыме: йылме лывыртыме пашам,   ушем мутдымо кыдежан ойлончышто запятой ден точкан запятойым шындыме моштымашым    вия‰даш.

Кучылтшаш материал: ЭТР, паша тетрадь, презентаций

v    Тунемше-влакым уроклан кумыла‰дымаш.
Ош тўняш толмек, кажне е‰ пиалан лияш шона. Айдеме илышыштыже пиалым шкаланже шке чо‰а. Школыш коштмо годым тыршен тунемат - ончыкылык илышлан шкендым ямдылет да чонлан келшыше пашам муат, вес  е‰лан осалым от ыште – Юмо тыланет лач сайым гына конда, ача-авам пагалет да йӧратет – йӧратымаш тыйым куандараш тў‰алеш, кугые‰ым жаплет – пагалымаш тыйым ок кудалте. Тунам тый, чынак, пиалан лият! Чыландам пиалан лияш тыланем!

v    Мутер диктант

Кўэмалташ, куэм,  кўэшташ, изиэм, пасуэт, постоэт, кугуэмаш, Олюэт, Ванюэт, куэ, шуэ, дуэт, полиэтилен ( мут тў‰алтыште, мут покшелне, мут мучашыште гласный-влак почеш э буква возалтеш).

Мутер диктантым аклыме критерий:
Ик йо‰ылышат уке             - «5»
1-2 йо‰ылыш                       - «4»
3-4 йо‰ылыш                       - «3»

v    Икмыняр кўдынь ужашан кыдежан ойлончым синтаксис могырым лончылаш.

Кечывал рўдылан тўнӧ пеш шокшо, садлан, яра кече гынат, кечывалым уремыште е‰ым шагал ужат.(Ш. Осып.)

v    Ушештарымаш.
1.                ЭТР-ысо «Шарналтыза!» таблице дене пашам ыштымаш. Тунемше-влак кыдежан ойлончо-влакын могай улмыштым кластер гоч ушештарен лектыт.
2.                Тунемше-влак кок тўшкалан шелалтыт. Икымше тўшка (олма) пуымо ойлончо-влак кокла гыч мужырлалтше кыдежан ойлончо-влакым, кокымшо тўшка (груша) ушалтше кыдежан ойлончо-влакым возен луктыт. Туныктышо ушем мутдымо кыдежан ойлончым посна  возен луктеш. 
- Таче мӧ‰гӧ лектын кая гынат, иктат нимом ок каласе. (Ю. Галютин.)
- Шокшо ко‰га пӧртым ырыкта, а шокшо – тиде  кочкыш дене иктак.(В. Енеш.)
-  Куэ тулла йўла, шопке мотор ўдыр гае чеверген. (Л. Яндаков.)
- Кавам йырваш пыл авалтен, пуйто пўртўс ала-могай попана дене леведалтын. (Л. Яндаков)
- А кугече арня мучко ўдыр-каче-влак Кугарня корем серышкак лў‰галташ погынат; телым, ™ярна годым, йолгурыкым ыштат.   (В. Сапаев.)
- Ойлаш лиеш, да ойлымым печен налаш ок лий.
Аклыме критерий:
1.     Кластерыште чыла чын шындыме да ойлончо-влакым чын возен лукмо                                                 - «5»
2.     Кластерыште чыла чын шындыме, но ик ойлончым йо‰ылыш возымо                                               - «4»
3.     Кластерыште чыла чын шындыме, но ойлончо-влакым йо‰ылыш возен лукмо                                        - «3»

v    Урокын темыж ден цельжым, задаче-влакым шындымаш.
Ушем мутдымо кыдежан  ойлончо-влакым лудын лектына да каласена: нине ойлончо-влак могай улыт?  Тунемше-влак палемдат: нине ойлончо-влак ушем мутдымо ойлончо-влак улыт, молан манаш гын, ойлончо-влак ушем мут деч посна кылдалтыныт. Ушем мутдымо кыдежан ойлончышто могай чарналтыш палым шындыме?
Тугеже ме таче мо нерген мутланаш тў‰алына? Шкенан ончылно могай цель ден задаче-влакым шындена?

v    ЭТР-ысе теорийым лудмаш (1-ше ужаш)
v    ЭТР-ысе 110-шо паша почеш шымлымаш пашам эртарымаш. Эскераш: молан ушем мутдымо кыдежан ойлончышто запятой ден точкан запятой шындалтеш.
Шымлымаш пашан алгоритмже:
1.                Схеме-влакым эскерен лекташ.
2.                Кыдежан ойлончо-влак кузе ойыралтыныт?
3.                Эскераш, молан кок тыглай ойлончо коклаш запятойым шындыме? Кок тыглай ойлончо кӧргыштӧ запятой уло мо? Кок тыглай ойлончо коклаш могай ушем мутым шындаш лиеш?
4.                Молан кок тыглай ойлончо коклаш точкан запятойым шындыме? Кок тыглай ойлончо кӧргыштӧ запятой уло мо?
5.                Иктешлымашым ыштыза: ушем мутдымо кыдежан ойлончышто кунам запятой ден точкан запятой шындалтеш?

v    Теорийым умбакыже лудмаш. (2-шо ужаш)
v    Темым пе‰гыдемдымаш.

1.                ЭТР-ысе 111-ше пашам ыштымаш. Ушем мутдымо кыдежан ойлончышто чарналтыш пале шындымым умылтараш. Тунемше-влак ушем мутдымо кыдежан ойлончышто молан запятой ден точкан запятой шындалтмым умылтарат.
2.                ЭТР-ысе 112-шо пашам ыштымаш.  Ушем мутдымо кыдежан ойлончылаште чарналтыш палым чын шындаш  да  умылтараш.
Аклыме критерий:
1.     Ик йо‰ылышат уке                                             - «5»
2.     Кум чарналтыш палым йо‰ылыш шындыме       - «4»
3.     5-6 чарналтыш палым йо‰ылыш шындыме         - «3»

v    Шкевуя пашам ыштымаш.
1.                ЭТР-ысо 113-шо пашам ыштымаш. Кок тыглай ойлончым ушем мутдымо кыдежан ойлончо семын возаш.1-ше тўшка 1, 2-шо ойлончо дене пашам ышта, 2-шо тўшка - 3, 4 ойлончо-влак дене. Чарналтыш палым чын шындаш. Тунемше-влак икте-весыштын возымыштым презентаций гоч терген лектыт да пашам ыштымылан акым пуат.

v    Иктешлымаш.
ЭТР-ысо 119-ше пашаште таблицым тӱткын ончал лекташ да ушем мутдымо кыдежан ойлончышто кунам запятой ден точкан запятой шындыме нерген  шинчымашдам иктешлаш.

v Паша тетрадьыште тунемше-влак кузе пашам ыштымыштым иктешлат.

v    Рефлексий.
Слайдыште улшо аршаш дене  туныктышо тунемше-влакын пашаштым акла.
1-ше  аршаш             -  18-21 балл
2-шо аршаш              - 21-26 балл
3-шо аршаш              - 27-30 балл         
v    Мӧ‰гысӧ паша (ойырен налын):
1.                115-ше паша. Текстым лудын лекса, ушем мутдымо кыдежан ойлончым возен лукса, член да ойлымаш ужаш шот дене лончылыза.

2.                116-шо паша. Сўретым ончен, йўксє-влак нерген мом ойлен кертына?  Молан чын йєратымашым йўксє дене та‰астарат? 115-ше пашалан э‰ертен,  шонымашдам изи текст дене почын пуыза.

Комментариев нет:

Отправить комментарий